تعریف گلخانه:
گلخانه بخش محدودی از فضاست که در آن کلیه عوامل محیطی قابل‌کنترل بوده و برای کشت‌های متراکم و تولید محصول خارج فصل و یا خارج از محیط طبیعی گیاه احداث می‌گردد.
انواع گلخانه‌ها:
گلخانه‌ها ازنظر نوع تولید و نوع تیپ سازه دارای انواع مختلفی به شرح ذیل می‌باشند.
تقسیم‌بندی بر اساس نوع تولید:
- گلخانه‌های تولیدی سبزی و صیفی شامل محصولاتی نظیر خیار, گوجه‌فرنگی, توت‌فرنگی, فلفل, بادمجان, طالبی, سبزی‌ها برگی (ریحان، شاهی و……..) هست.
- گلخانه‌های تولید گل و گیاهان زینتی برای تولید انواع گلهای شاخه بریده (رُز، ژربرا، گلایول، داودی) و گلهای آپارتمانی هست.
- سالن‌های گلخانه‌ای تولید قارچ دکمه‌ای و قارچ صدفی.
تقسیم بندی از نظر نوع سازه:
ازنظر نوع سازه گلخانه‌ها به دو دسته چوبی یا (سنتی) و مدرن یا (فلزی) تقسیم می‌شوند.
گلخانه‌های چوبی
اسکلت اصلی این گلخانه‌ها از چوب با پوشش پلاستیک هست. ارتفاع در ایـن سازه‌ها 2 تا 3 متر و سیستم گرمایی و تهویه مناسبی ندارد و به دلیل ارتفاع پایین مناسب کشت محصولاتی نظیر خیار و گوجه فرنگی نیست.
مزیت این گلخانه‌ها قیمت ارزان احداث هر واحد آن هست ولی به دلیل نامناسب بودن محیط داخلی برای رشد گیاه معمولاً میزان تولید در واحد سطح در مقایسه با گلخانه‌های مدرن بسیار کمتر است. به دلایل ذکرشده این نوع گلخانه‌ها توسعه‌نیافته است.
گلخانه‌های مدرن
اسکلت این گلخانه‌ها از فلز است که معمولاً با پلاستیک‌های ضد اشعه ماوراءبنفش (uv) پوشش و دارای سیستم گرمایشی و تهویه مناسب هست. ارتفاع این نوع گلخانه‌ها بیش از 5/4 متر است و به دلیل شرایط مناسب رشد گیاه در این‌گونه سازه, عملکرد در واحد سطح نسبت به گلخانه‌های چوبی افزایش دارد.
سالن‌های گلخانه‌ای تولید قارچ‌های خوراکی
کارگاه‌های تولید قارچ‌های خوراکی با بلوک, آجر, سیمان, به‌صورت یک ساختمان معمـولی ســاخته می‌شود و در آن امکانات گرمایشی, سرما ساز و رطوبت ساز تعبیه می‌شود. بعضی از کارگاه‌های تولید قارچ به‌صورت گلخانه‌ای احداث می‌گردد ولی با توجه به اینکه رشد قارچ به نور ناچیزی نیاز دارد. پوشش‌های گلخانه‌ها از نوع پلاستیک‌های رنگی که نور ناچیزی باید از آن عبور کند انتخاب می‌شود.
قارچ‌های خوراکی که در ایران پرورش داده می‌شوند عبارت‌اند از قارچ دکمه‌ای و قارچ صدفی, تولید قارچ دکمه‌ای علاوه بر سالن‌های پرورش نیاز به کارگاه تولید کمپوست دارد که تولید کمپوست آلودگی محیط را به همراه دارد. لذا باید این کارگاه‌ها در خارج از مناطق مسکونی و با مجوز سازمان حفاظت محیط‌زیست احداث شود.
انواع بسترهای کاشت محصولات گلخانه‌ای
بستر کاشت در گلخانه‌ها به دو صورت خاکی و یا هیدروپونیک (بدون خاک) هستند که درکشت خاکی ریشه گیاه در خاک قرار می‌گیرد درکشت هیدروپونیک ریشه گیاه در موادی نظیر پرلایت, پشم سنگ, لیکا, ماسه و……. قرار داده می‌شود و مواد غذایی مستقیماً در دسترس گیاه قرار می‌گیرد که این روش مصرف آب را کاهش, بیماری‌های خاکزی کم و عملکرد را در واحد سطح افزایش می‌دهد امّا نیاز به دانش فنی بالا و مدیر کارآزموده و متخصص دارد و هزینه ساخت هم 20-15 درصد افزایش می‌یابد.
